در دنیای امروز تأمین غذای کافی، سالم و پایدار دیگر تنها وظیفه بخش کشاورزی نیست؛ بلکه موضوعی ملی و چندبخشی است که با سلامت، فناوری، محیط زیست و سیاستگذاری ارتباط مستقیم دارد.
از طرفی تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب و خاک، تأمین غذای سالم و پایدار با افزایش جمعیت، به یکی از چالشهای اصلی قرن تبدیل شده است. از سوی دیگر، پیشرفت فناوریهای نوین، فرصت تازهای برای بازتعریف مسیر کشاورزی و امنیت غذایی فراهم کرده است.
معصومه سعادتفر، پژوهشگر حوزه کشاورزی و بیوتکنولوژی در گفتوگویی با خبرنگار ما از نقش علم و فناوری در ارتقای امنیت غذایی و آینده پایدار ایران میگوید تا از دیدگاه او درباره پیوند میان علم، فناوری و امنیت غذایی بیشتر بدانیم.
امنیت غذایی از نگاه ایشان، فراتر از تولید غذاست؛ پیوندی میان علم، فناوری و انسانیت که بدون رویکردی جامع و فناورانه، دستیابی به آن ممکن نیست.
- مرجع اخبار: در ابتدا بفرمایید از نگاه شما، مفهوم «امنیت غذایی» در دنیای امروز چه ابعادی دارد و چرا این موضوع تا این اندازه اهمیت یافته است؟
سعادتفر: امنیت غذایی دیگر فقط به معنای دسترسی به غذا نیست. در واقع امروز این مفهوم، مجموعهای از عوامل بههمپیوسته را در بر میگیرد؛ از کیفیت و سلامت مواد غذایی گرفته تا پایداری تولید، عدالت در توزیع و حفظ منابع طبیعی. در حقیقت، امنیت غذایی یعنی؛ هر فرد، در هر زمان، بتواند به غذای کافی، سالم، مغذی و پایدار دسترسی داشته باشد. این موضوع بهطور مستقیم با سلامت، ثبات اجتماعی و حتی امنیت ملی کشورها گره خورده است.
- مرجع اخبار: با توجه به چالشهایی مانند تغییرات اقلیمی و کاهش منابع طبیعی، چه عواملی بیشترین تهدید را برای امنیت غذایی ایجاد کردهاند؟
سعادتفر: ما امروز با مجموعهای از چالشهای همزمان روبهرو هستیم؛ از تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب و خاک حاصلخیز گرفته تا تخریب محیط زیست و رشد سریع جمعیت. این عوامل باعث شدهاند روشهای سنتی کشاورزی دیگر پاسخگوی نیازهای غذایی جامعه نباشند. بنابراین، باید از رویکردهای نوین و فناوریمحور برای حفظ و ارتقای امنیت غذایی استفاده کنیم.
- مرجع اخبار: شما بر نقش فناوریهای نوین در امنیت غذایی تأکید دارید. از این منظر، فناوریهایی مانند: بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی چگونه میتوانند در این زمینه مؤثر باشند؟
سعادتفر: فناوریهای نوین، بهویژه بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و کشاورزی دقیق، ابزارهای قدرتمندی هستند برای افزایش بهرهوری و کاهش ضایعات. هوش مصنوعی هم میتواند با تحلیل دادههای اقلیمی، خاک و گیاه، به کشاورزان در تصمیمگیری بهتر کمک کند. این فناوریها نهتنها بهرهوری را بالا میبرند بلکه به حفظ منابع طبیعی و سلامت انسان نیز یاری میرسانند. در کنار آن، توسعه شرکتهای دانشبنیان و استارتاپهای زیستفناوری در بخش کشاورزییتواند چشماندازی روشن و گامی مؤثر در جهت استقلال غذایی کشور باشد.
- مرجع اخبار: ایران چه ظرفیتهایی برای تحقق امنیت غذایی پایدار در اختیار دارد؟
سعادتفر: کشور ما از نظر منابع طبیعی، اقلیمهای متنوع و نیروی انسانی متخصص، ظرفیتهای بینظیری دارد. اگر بتوانیم با مدیریت علمی منابع، اصلاح الگوی کشت و مصرف، توسعه صنایع تبدیلی و بستهبندی و استفاده از فناوریهای نو، زنجیره تأمین غذا را بهصورت کارآمد و پایدار مدیریت کنیم، میتوانیم به سطح مطلوبی از امنیت غذایی پایدار دست یابیم.
- مرجع اخبار: یکی از دغدغههای اصلی در مسیر امنیت غذایی، مسئله ضایعات و الگوی مصرف است؛ به نظر شما در این زمینه چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
سعادتفر: اصلاح الگوی مصرف و ترویج فرهنگ کاهش ضایعات غذایی بسیار حیاتی است. توسعه زیرساختهای مناسب برای ذخیرهسازی، حملونقل و توزیع غذا، میتواند نقش مهمی در کاهش ضایعات داشته باشد. علاوه بر آن، فناوریهایی مانند بلاکچین میتوانند شفافیت و اعتماد در زنجیره تأمین غذا را افزایش دهند. آموزش کشاورزان و آگاهیبخشی عمومی درباره مصرف پایدار نیز از پایههای اصلی ارتقای امنیت غذایی است.
- مرجع اخبار: در پایان، اگر بخواهید یک نقشه راه برای تحقق امنیت غذایی پایدار در ایران ترسیم کنید، چه محورهایی را پیشنهاد میکنید؟
سعادتفر: به نظر من این مسیر نیازمند همکاری همهجانبه است. توسعه سیاستهای حمایتی برای کشاورزان، بهبود قوانین و مقررات مرتبط با امنیت غذایی، تقویت زیرساختهای فناورانه و همکاریهای بینالمللی، بهویژه با سازمانهایی مانند فائو، از گامهای کلیدی است. همچنین باید میان دولت، بخش خصوصی، دانشگاهها و مصرفکنندگان همافزایی ایجاد شود تا بتوانیم به امنیت غذایی پایدار، استقلال ملی و آیندهای سالم برای جامعه دست یابیم.
لینک کوتاه: https://marjaeakhbar.ir/6546
دیدگاهتان را بنویسید